رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در کارگاه هوش مصنوعی و شهر هوشمند، امنیت را مهمترین مؤلفه در مدیریت شهر هوشمند عنوان کرد و بر ضرورت حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی شهری تأکید کرد. سردار جلالی با اشاره به ۷۰ زیرساخت مورد استفاده در زندگی شهری که در معرض تهدید قرار دارند، هشدار داد که توسعه شهر هوشمند بدون توجه به الزامات امنیتی، به معنای توسعه ناامنی خواهد بود. وی معماری شبکه‌ای-جزیره‌ای را برای خدمات شهر هوشمند پیشنهاد کرد تا در مواقع بحران، قابلیت جداسازی وجود داشته باشد.
ضرورت حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی
سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در کارگاه «هوش مصنوعی، شهر هوشمند و پدافند غیرعامل» که در جریان سومین نمایشگاه و همایش بین‌المللی شهر پایدار در کیش برگزار شد، اظهار داشت: "برای تأمین امنیت و پدافند غیرعامل در شهرها، حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی شهری و تأمین پایداری آنها در برابر حملات بسیار مهم است."
عجین شدن فضای شهری با فضای سایبری
وی با اشاره به عجین شدن فضای زندگی شهری امروزی با فضای سایبری اظهار کرد: "به خاطر تهدیدها و آسیب‌های متصور در این حوزه، تداوم کارکردهای خدماتی در محیط شهری حیاتی است، چرا که دیگر مسائلی مانند بروز ناترازی انرژی و قطعی اینترنت در محیط شهری ممکن نیست و با پدید آمدن چنین مسائلی، همه امور و زندگی مردم در شهرها دچار اختلال می‌شود."
مراکز پرخطر در کنار شهرها
رئیس سازمان پدافند غیرعامل، مدیریت و بهینه‌سازی خدمات در شهرهای هوشمند را الزامی انکارناپذیر خواند و با اشاره به ضرورت کاهش وابستگی بیان کرد: "امروزه وجود مراکز پرخطر مثل پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و مراکز تولید و استفاده از مواد شیمیایی خطرناک در کنار مراکز جمعیتی و شهرها، یکی از مخاطرات، دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در حوزه پدافند غیرعامل است."
تبدیل شهرها به میدان جنگ
وی با اشاره به شرایط پس از تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به کشور افزود: "در آن ایام شهرها به میدان جنگ و حمله دشمنان تبدیل شد و موضوع پدافند غیرعامل در حوزه شهری به خاطر حفاظت از جان مردم در حملات شهری در اولویت توجه قرار گرفت."
هوش مصنوعی، ابزاری نظامی
سردار جلالی با اشاره به ضرورت استفاده از هوش مصنوعی و پدافند غیرعامل در مدیریت شهر هوشمند و نیز مزیت‌ها و مخاطرات استفاده از آن بیان کرد: "در جنگ اخیر، شاهد استفاده از هوش مصنوعی به شکل پیدا کردن محل حضور فرماندهان و نیز پردازش اهداف مورد حمله از سوی دشمنان بودیم."
وی با بیان اینکه هوش مصنوعی امروزه به ابزاری نظامی تبدیل شده است، گفت: "به علت هوشمند شدن زندگی و خدمات در شهرها و ایجاد شبکه‌ها و بسته‌های مختلف خدمت و نیز افزایش تعامل و پیوستگی بین آنها، ۷۰ زیرساخت مورد استفاده در زندگی و تعاملات شهری در بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در معرض تهدید قرار دارد."
زیرساخت‌های نرم در معرض تهدید
رئیس سازمان پدافند غیرعامل اظهار کرد: "در شهرهای پیشرفته و توسعه‌یافته، بیش از ۵۰ زیرساخت از ۷۰ زیرساخت زندگی و خدمات شهری، جزو زیرساخت‌های نرم محسوب می‌شود که از طریق ابزارها و شبکه‌های خدمات مدیریت می‌شوند و ایجاد ارتباط و برقراری پیوستگی بین آنها به امری مهم تبدیل شده است."
وی افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه و افزایش رفاه شهروندان را از جمله اهداف شهر هوشمند برشمرد و بیان کرد: "امروزه شهر هوشمند در قالب چند سامانه به هم پیوسته شکل گرفته و اگر در یکی از آنها اختلالی ایجاد شود، می‌تواند کل سامانه‌های پیوسته و مرتبط را دچار مشکل کند."
شهر هوشمند، هدف نظامی
سردار جلالی با تأکید بر ضرورت حفظ و برقراری ارتباط بین اجزای سامانه‌های زندگی و خدمات در شهرهای هوشمند اضافه کرد: "به خاطر همین ارتباط و پیوستگی، امروزه سامانه‌های مدیریت شهری هوشمند به‌عنوان یک هدف نظامی در نظر گرفته می‌شود."
وی همچنین گفت: "پاسخ سریع به حوادث تهدیدکننده زندگی شهری امری مهم و حیاتی محسوب می‌شود، چرا که برگشت‌پذیری حادثه، مدیریت پیامدها و قابلیت جایگزینی در زندگی شهری بسیار مهم بوده و در تداوم تاب‌آوری شهری اثر عمیق دارد."
تدوین نظام‌نامه پدافند غیرعامل شهری
رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اشاره به تدوین یک نظام‌نامه برای زندگی شهری افزود: "در این نظام‌نامه، همه مخاطرات و عوامل تأثیرگذار مدنظر قرار گرفته و روش‌های مواجهه با آنها تشریح و تدوین شده است."
وی پیش‌بینی، شبیه‌سازی، تشخیص و پیشگیری را چهار مرحله مهم در پدافند غیرعامل ذکر کرد و ادامه داد: "مخالف هوشمندسازی شهرها نیستم، ولی در صورت بی‌توجهی به الزامات هوشمندسازی شهری و مخاطرات آن، توسعه شهر هوشمند به معنای توسعه ناامنی خواهد بود."
مخاطرات سایبری
سردار جلالی با بیان اینکه همه داده‌های مهم شهری نباید در دسترس همگانی باشد یا در یک مکان تجمیع شود، افزود: "امروزه تهدیدات سایبری، اختلال در سرویس‌های حیاتی، دستکاری و باج‌افزارها به‌عنوان مخاطرات جدی شهر هوشمند محسوب می‌شوند که می‌توانند زندگی مردم را در محیط‌های شهری تحت‌الشعاع قرار دهند."
وی با اشاره به امکان توقف خدمت و تخریب سرویس‌ها از طریق اختلال در فضای سایبری بیان کرد: "وابستگی بیش از حد به فناوری، این مخاطرات را دارد و ما باید در تأمین سخت‌افزارهای امکانات زندگی شهر هوشمند و مدرن به خودکفایی برسیم تا در معرض آسیب احتمالی قرار نگیریم."
درس‌های تحولات اخیر
رئیس سازمان پدافند غیرعامل تأکید کرد: "تحولات دو سال اخیر به‌خصوص انفجار پیجرها در لبنان و جنگ اخیر نشان داد که فناوری عادی هم می‌تواند به عامل و ابزار حمله دشمن تبدیل شود و اعتماد بیش از حد به فناوری، به‌خصوص نوع ساخته‌شده آن در خارج از کشور جایز نیست."
معماری شبکه‌ای-جزیره‌ای
وی اضافه کرد: "به خاطر همین مخاطرات، خدمات و فناوری‌های استفاده‌شده در شهر هوشمند باید به شکل شبکه‌ای-جزیره‌ای باشد تا در مواقع لزوم قابلیت جداسازی از هم را داشته باشد و اگر مشکل یا حمله‌ای رخ داد، همه سیستم شهر دچار آسیب و تهدید نشود."
مدیریت بحران در شهر هوشمند
سردار جلالی با تأکید بر ضرورت توجه به تأمین امنیت کامل خدمات شهری هوشمند گفت: "در مدیریت هوشمند شهری، مدیریت بحران بسیار مهم است و اگر برای تخریب آبشاری و پی‌درپی خدمات در پی بروز بحران توجه نشود، شهرهای ما بیشتر در معرض تهدید و آسیب قرار می‌گیرند."
تاب‌آوری و امنیت پیشگیرانه
وی تاب‌آوری در محیط زندگی شهری را مسأله‌ای مهم خواند و اضافه کرد: "برای تاب‌آوری زندگی در شهر هوشمند، ایجاد سامانه پایش و مدیریت لازم است و در این مسیر می‌توان از هوش مصنوعی استفاده کرد و به تحلیل وضعیت و پیشگیری از وقوع بحران‌ها پرداخت."
رئیس سازمان پدافند غیرعامل در پایان گفت: "امنیت پیش‌دستانه و تاب‌آوری پویا در شهر هوشمند ضروری است و حکمرانی هوشمندانه و انعطاف‌پذیر از الزامات مدیریت در شهر هوشمند به شمار می‌رود."
