شهرهای ایران در مسیر هوشمندسازی، از سوی مشهد، زابل و کرمانشاه پیشگام جلوه می‌کنند؛ این شهرها با توسعه زیرساخت‌هایی مانند فیبر نوری و مدیریت دیجیتال شهری در حال پیشرفت‌اند.
شهر هوشمند خدماتی نظیر حمل‌ونقل دیجیتال، مدیریت پسماند هوشمند و حذف نیاز به مراقبت اداری حضوری را عملی می‌سازد و در نتیجه زمان شهروندان را سالانه حدود ۱۲۵ ساعت صرفه‌جویی می‌کند.
با گسترش شهرهای هوشمند در سراسر جهان، ایران نیز گام‌هایی در این مسیر برداشته است. استفاده از فناوری‌هایی مانند فیبر نوری، حمل‌ونقل عمومی هوشمند و مدیریت هوشمند خدمات شهری، از جمله اقداماتی است که در برخی شهرهای کشور اجرا شده یا در حال پیاده‌سازی است. به گفته مسئولان، شهرهایی همچون مشهد، زابل و کرمانشاه، جزو پیشگامان این طرح به شمار می‌روند.
در دو سال گذشته، روند جهانی هوشمندسازی سرعت چشمگیری یافته و بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا، نیمی از مسیر تبدیل شدن به یک «شهر کاملاً هوشمند» را پیموده‌اند. ویژگی‌هایی مانند ساختمان‌های هوشمند، جمع‌آوری مکانیزه زباله، دیجیتالی شدن خدمات دولتی، دسترسی عمومی به اینترنت پرسرعت، استفاده گسترده از گوشی‌های هوشمند و سامانه‌های حمل‌ونقل آنلاین، از مهم‌ترین شاخص‌های این روند به حساب می‌آیند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد شهروندان شهرهای هوشمند، سالانه حدود ۱۲۵ ساعت در زمان خود صرفه‌جویی می‌کنند؛ عمدتاً به دلیل حذف نیاز به مراجعات حضوری برای امور اداری و بانکی.
با این حال، توسعه شهر هوشمند با چالش‌هایی نیز همراه است؛ از جمله ضعف امنیت سایبری، کمبود قوانین دقیق، مقاومت برخی شهروندان، محدودیت بودجه و نیاز به زیرساخت‌های گسترده در حوزه‌هایی مانند انرژی، آب و حمل‌ونقل.
در ایران، مشهد با اجرای طرح فیبر نوری و مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی، زابل با پروژه فیبر نوری خانگی و کرمانشاه با ایجاد ۷۰۰ کیلومتر شبکه فیبر نوری، گام‌های مهمی در این مسیر برداشته‌اند. این اقدامات می‌توانند منجر به بهبود کیفیت خدمات شهری، مدیریت هوشمند ترافیک، کاهش جرائم، بهینه‌سازی امدادرسانی و افزایش رضایت شهروندان شوند.
تجربه جهانی نشان می‌دهد که سنگ‌بنای یک شهر هوشمند، ایجاد زیرساخت‌های جمع‌آوری و تبادل داده است. این زیرساخت‌ها شامل شبکه‌های ارتباطی و سنسورهایی هستند که اطلاعات بخش‌های مختلف شهر را دریافت و منتقل می‌کنند. با این حال، برای تحقق واقعی شهر هوشمند، علاوه بر زیرساخت، باید شش عنصر اصلی هوشمندسازی و همچنین حفاظت از حریم خصوصی شهروندان به طور کامل تضمین شود.
