نخبگان می‌توانند نقشی کلیدی در تحقق شهرهای هوشمند و پایدار ایفا کنند و به‌عنوان پل ارتباطی میان دولت و مردم عمل نمایند. حضور آنان علاوه بر ارائه راهکارهای علمی، موجب ارتقای شفافیت، اعتماد عمومی و افزایش مشارکت شهروندان می‌شود. تحقق این هدف نیازمند سامانه‌های دیجیتال، فرهنگ‌سازی، شبکه‌سازی نخبگانی و اصلاح قوانین شهری است.
امیر فرخی، مدیر امور نخبگان مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، در یادداشتی به اهمیت نقش نخبگان در تحقق شهرهای هوشمند و پایدار پرداخته و تأکید کرده است که حضور فعال آنها می‌تواند پلی میان دولت و مردم ایجاد کرده و مسیر توسعه هوشمند شهری را هموار سازد.
شهرهای امروز با چالش‌های پیچیده‌ای نظیر رشد جمعیت، مسائل زیست‌محیطی و نیازهای متنوع اجتماعی و اقتصادی مواجه‌اند؛ ازاین‌رو مدیریت شهری دیگر نمی‌تواند صرفاً بر شیوه‌های سنتی متکی باشد و باید به سمت حکمرانی هوشمند و مشارکتی حرکت کند. در این مدل، همه ذی‌نفعان شامل دولت، بخش خصوصی، نهادهای مدنی و شهروندان نقش ایفا می‌کنند و تصمیم‌ها بر پایه شفافیت، پاسخگویی و اعتماد عمومی اتخاذ می‌شود.
نخبگان به دلیل برخورداری از دانش و تجربه تخصصی، جایگاهی ویژه در این روند دارند. آنان علاوه بر ارائه راهکارهای علمی و تحلیل مسائل شهری، می‌توانند به‌عنوان واسطه‌ای مؤثر بین شهروندان و مدیران عمل کرده و سطح اعتماد و تعاملات اجتماعی را ارتقا دهند. همچنین نخبگان با ترویج فرهنگ مشارکت و آموزش شهروندان، زمینه حضور مؤثر مردم در تصمیم‌گیری‌ها را فراهم می‌کنند.
از مهم‌ترین نقش‌های نخبگان در مدیریت هوشمند شهری می‌توان به ارتقای شفافیت از طریق تحلیل داده‌های دقیق، طراحی سامانه‌های مشارکتی دیجیتال برای دخالت مستقیم مردم، و نوآوری در فناوری‌های شهری جهت بهبود خدمات و کاهش هزینه‌ها اشاره کرد. با این حال، چالش‌هایی همچون تعارض منافع، مقاومت برخی نهادها در برابر تغییر و کمبود زیرساخت‌های لازم، مانع ایفای نقش کامل نخبگان می‌شود.
برای غلبه بر این موانع، مجموعه‌ای از راهبردها پیشنهاد می‌شود: توسعه سامانه‌های دیجیتال مشارکتی برای تبادل نظر و رأی‌گیری آنلاین؛ آموزش و ترویج فرهنگ مشارکت از طریق کارگاه‌ها و نشست‌های عمومی؛ ایجاد شبکه‌های نخبگانی برای تبادل دانش و تجربیات؛ بهره‌گیری از تحلیل داده و هوش مصنوعی برای تصمیم‌سازی دقیق‌تر؛ و همچنین اصلاح قوانین برای تسهیل مشارکت نخبگان و افزایش شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها.
در نهایت، مسیر تحقق شهرهای هوشمند و پایدار نیازمند هم‌افزایی میان دولت، نهادهای مدنی، بخش خصوصی و به‌ویژه نخبگان است. با اتکا به تخصص این قشر و استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان خدمات شهری را کارآمدتر کرد، کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا بخشید و گام‌های مؤثری در جهت تحقق توسعه پایدار شهری برداشت.
