کمیسیون تخصصی شهر هوشمند سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران با هدف ایجاد سازوکاری مشخص برای تسریع تحول دیجیتال در مدیریت شهری و صنعت کشور تشکیل شد. این نهاد ...

به گزارش سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، توسعه شهرهای هوشمند در ایران دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای پاسخ‌گویی به نیازهای پیچیده شهری، بهینه‌سازی منابع و افزایش تاب‌آوری در برابر بحران‌ها محسوب می‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که مفهوم «شهر هوشمند» ترجمان روشنی از یک «شهر خوب» است؛ شهری که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین می‌تواند سطح ایمنی، سلامت، کارآمدی و پایداری زندگی شهروندان را ارتقا دهد.

با وجود استفاده گسترده از مفهوم «شهر هوشمند» در حوزه‌های مختلف علمی و اجرایی، هنوز اجماع مشخصی بر سر تعریف دقیق، شاخص‌ها و اجزای این مفهوم وجود ندارد. همین ابهام موجب شده است که در برخی سیاست‌گذاری‌ها، شهر هوشمند با مفاهیمی مانند «شهر الکترونیک» اشتباه گرفته شود؛ در حالی‌که شهر هوشمند نیازمند برنامه‌ریزی، ساختار نهادی، تدوین مأموریت‌ها و ایجاد بسترهای قانونی مشخص است.

بررسی نمونه‌های جهانی نشان می‌دهد که شهرهای هوشمند با تکیه بر تحلیل داده‌های لحظه‌ای و دقیق، توانسته‌اند هزینه‌های مدیریت شهری را کاهش داده و کیفیت خدمات را افزایش دهند. نمونه‌هایی مانند سنگاپور، با بهره‌گیری از اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، سنسورها و سامانه‌های جمع‌آوری داده، کنترل هوشمندانه‌ای بر وضعیت ترافیک، پسماند، بحران‌های شهری و دیگر خدمات دارند.

در ایران نیز اگرچه اقدامات اولیه‌ای در مسیر هوشمندسازی برداشته شده است—از جمله برنامه‌هایی نظیر سند راهبردی دولت الکترونیک و تلاش برای توسعه زیرساخت‌های داده‌محور—اما همچنان فاصله قابل توجهی با مدل‌های موفق جهانی وجود دارد. خوشبختانه، وزارت کشور پروژه‌هایی را در پنج شهر اصلی (تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و ارومیه) به عنوان پایلوت آغاز کرده و سازمان فناوری اطلاعات نیز با حمایت از استارت‌آپ‌ها و فراخوان‌های نخبگانی، تلاش دارد زمینه را برای رشد این اکوسیستم فراهم کند.

از دیگر شاخص‌های تحول‌آفرین در شهرهای هوشمند، می‌توان به اقتصاد اشتراکی و اقتصاد همتا به همتا اشاره کرد. این رویکردها نه‌تنها در بهره‌وری بیشتر منابع نقش دارند، بلکه به شکل‌گیری مدل‌های نوین کسب‌وکار، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش مشارکت مردم در اداره شهر منجر می‌شوند.

در نهایت، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران تأکید می‌کند که تحقق شهر هوشمند مستلزم هم‌گرایی جدی میان بخش‌های مختلف دولتی، خصوصی، دانشگاهی و مردمی است. تنها با نگاهی راهبردی، یکپارچه و همراه با حمایت‌گری واقعی می‌توان «شهری که آرزو داشتیم» را از رویا به واقعیت تبدیل کرد.