جزیره قشم با تکیه بر ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی خود، برنامه گسترده‌ای برای توسعه گردشگری هوشمند و پایدار در پیش گرفته است. این طرح شامل ایجاد پلتفرم‌های یکپارچه، مدیریت سبز منابع و استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای ارتقای تجربه گردشگران است. همچنین توانمندسازی جامعه محلی و همکاری با استارتاپ‌ها در محور اصلی برنامه قرار دارد.
گردشگری امروز یکی از سه صنعت بزرگ جهان به شمار می‌رود و درآمدهای حاصل از آن در نیم قرن آینده روندی صعودی خواهد داشت. این صنعت نه‌تنها موجب رشد اقتصادی و افزایش درآمد ناخالص ملی می‌شود، بلکه فرصت‌های شغلی گسترده‌ای را نیز فراهم می‌کند و به‌عنوان یکی از صنایع پاک، جایگاهی هم‌تراز با صنایعی چون نفت و خودروسازی یافته است.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، گردشگری به سرعت به اصلی‌ترین فعالیت اقتصادی تبدیل شده و هم‌زمان موجب رونق صنایع وابسته همچون صنایع دستی و معرفی هویت فرهنگی ملت‌ها شده است. جزیره قشم با ویژگی‌های منحصر به فرد طبیعی، زمین‌شناسی، جغرافیایی و فرهنگی، ظرفیتی بی‌نظیر برای توسعه این صنعت دارد.
به گفته آزاده عابدین‌زاده، سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سازمان منطقه آزاد قشم، «گردشگری هوشمند» پارادایمی نوین در مدیریت مقاصد گردشگری است که با اتکا به فناوری‌های دیجیتال، فرآیندها را بهینه و تجربه گردشگران را ارتقا می‌دهد. او تأکید می‌کند که برای قشم این رویکرد نه تنها به تسهیل گردشگری کمک می‌کند، بلکه در مدیریت سبز و پایدار منابع نیز نقشی کلیدی خواهد داشت.
در برنامه‌ریزی‌های راهبردی قشم، توسعه پلتفرم‌های یکپارچه گردشگری در اولویت قرار دارد؛ پلتفرم‌هایی که بتوانند حلقه‌های زنجیره ارزش را از رزرو اقامتگاه و تور تا فروش صنایع دستی به یکدیگر متصل کنند. هم‌زمان، مدیریت سبز گردشگری با استفاده از سیستم‌های پایش هوشمند منابع، توسعه حمل‌ونقل پایدار مانند دوچرخه‌های اشتراکی و خودروهای برقی، و کاهش ردپای کربن پیگیری می‌شود.
یکی از محورهای مهم این طرح، توانمندسازی جامعه محلی است. بسیاری از ساکنان قشم در تولید صنایع دستی مهارت دارند اما با بازارهای دیجیتال آشنا نیستند. به همین دلیل، دوره‌های آموزش سواد دیجیتال و بازاریابی آنلاین برای آن‌ها طراحی شده است تا محصولات خود را از طریق پلتفرم‌های داخلی و بین‌المللی عرضه کنند. همچنین آموزش آنلاین راهنمایان گردشگری نیز در دستور کار قرار دارد.
در حوزه معرفی بین‌المللی جزیره، توسعه اپلیکیشن‌های چندزبانه، تورهای مجازی و فناوری واقعیت افزوده مدنظر است تا جاذبه‌هایی چون تنگه چاهکوه، غارهای نمکی و جنگل‌های حرا به صورت تعاملی به گردشگران معرفی شوند.
عابدین‌زاده می‌افزاید: همکاری با بخش خصوصی و استارتاپ‌ها یکی دیگر از ارکان این مسیر است. سازمان منطقه آزاد قشم از طریق برگزاری رویدادهای استارتاپی و هکاتون‌ها به دنبال شناسایی و حمایت از ایده‌های نوآورانه در حوزه گردشگری هوشمند است؛ اقدامی که علاوه بر توسعه اقتصادی، زمینه اشتغال جوانان جزیره را نیز فراهم می‌کند.
چشم‌انداز پنج‌ساله قشم، تبدیل‌شدن به الگویی موفق از گردشگری هوشمند و پایدار در منطقه خلیج فارس است. هدف این است که جزیره نه تنها به واسطه جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی‌اش، بلکه به دلیل مدیریت هوشمند، زیرساخت‌های دیجیتال و جامعه محلی توانمند به جهانیان معرفی شود.
در این مسیر، توازن میان توسعه گردشگری و حفاظت از محیط‌زیست، آموزش و توانمندسازی جامعه محلی، و تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات از اولویت‌ها به شمار می‌رود. بر اساس تجارب جهانی، چنین رویکردی می‌تواند به توسعه متوازن و پایدار منجر شود و ارزش افزوده بیشتری برای جامعه محلی ایجاد کند.
قشم، بزرگ‌ترین جزیره خلیج‌فارس، با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی، سالانه میزبان بیش از پنج میلیون گردشگر داخلی و خارجی است و با اجرای این طرح‌ها در مسیر تبدیل‌شدن به یک مقصد پیشرو در گردشگری هوشمند و پایدار گام برمی‌دارد.
